Projekt Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej (IChTJ) “RAPID – Centrum Badań i Technologii Radiacyjnych. Zwiększenie potencjału badawczego IChTJ poprzez zakup akceleratora liniowego” uzyskał dofinansowanie w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) dla przedsięwzięć w ramach inwestycji A2.4.1. Inwestycje w rozbudowę potencjału badawczego. Projekt o wartości 15,434 mln zł otrzymał dofinansowanie w wysokości 10,721 mln zł. W ramach projektu planowane jest doposażenie infrastruktury RAPID, w liniowy akcelerator elektronów generujący wiązkę o energii do 10 MeV i mocy do 20 kW, wyposażony w konwerter wiązki elektronów na promieniowanie hamowania. Przedsięwzięcie to przyczyni się do intensyfikacji badań oraz ich komercjalizacji w zakresie stosowania promieniowania jonizującego w przemyśle, medycynie i ochronie środowiska. Grupami docelowymi będą jednostki naukowe oraz przedsiębiorstwa prowadzące prace badawcze i rozwojowe a także wytwórcy wyrobów medycznych i produktów leczniczych wykorzystujący nowoczesny akcelerator elektronów celach sterylizacji. Instalacja ta będzie również wykorzystywana w procesie dekontaminacji kosmetyków, opakowań oraz żywności. Niewątpliwie jedną z najważniejszych grup docelowych są Banki Tkanek, w przypadku których promieniowanie jonizujące wytwarzane z wykorzystaniem akceleratora elektronów jest jedyną akceptowalną metodą sterylizacji przeszczepów tkankowych. Nowopowstała infrastruktura umożliwi również wytwórcom wyrobów z tworzyw sztucznych (np. wyrobów gumowych) wykorzystanie wiązki wysokoenergetycznych elektronów do modyfikacji radiacyjnej produktów w celu poprawy ich właściwości użytkowych.
Akcelerator o mocy 20 kW i energii elektronów do 10 MeV wyposażony w tarczę zapewniającą konwersję e/X będzie wykorzystywany również przez naukowców zajmujących się badaniami podstawowymi i aplikacyjnymi w obszarach takich jak fizyka, chemia, biotechnologia, inżynieria materiałowa oraz ochrona środowiska. Badania i prace wdrożeniowe, które będą mogły być prowadzone w oparciu o nowo uruchomioną infrastrukturę będą służyły przede wszystkim:
- badaniom efektów oddziaływania promieniowania jonizującego w materiałach ważnych dla biologii, medycyny i przemysłu,
- syntezie i modyfikacji nowoczesnych materiałów polimerowych,
- sterylizacji radiacyjnej i mikrobiologicznej dekontaminacji wyrobów medycznych, wyrobów farmaceutycznych, przeszczepów,
- zapewnieniu mikrobiologicznego bezpieczeństwa żywności,
- badaniom nad wykorzystaniem technologii radiacyjnej w ochronie środowiska,
- badaniom, takim jak odporność radiacyjna materiałów konstrukcyjnych oraz wyrobów z tworzyw sztucznych na potrzeby energetyki jądrowej.
Wnioskowane doposażenie przyczyni się również do podniesienia standardów kształcenia studentów na kierunkach takich jak fizyka i chemia, zajmujących się zagadnieniami dotyczącymi akceleracji cząstek i efektów ich oddziaływania.
Nowy akcelerator zostanie zainstalowany w budynku Stacji Sterylizacji Radiacyjnej Wyrobów Medycznych i Przeszczepów (SSR).
SSR jest jedynym ośrodkiem w Polsce wykonującym sterylizację radiacyjną wysokoenergetycznymi elektronami. Od 2007 roku Stacja Sterylizacji Radiacyjnej Wyrobów Medycznych i Przeszczepów posiada certyfikowany System Zarządzania Jakością oparty na normie PN-EN ISO 13485:2016-04 w zakresie projektowania i przeprowadzenia procesu sterylizacji radiacyjnej wyrobów medycznych. SSR posiada również zezwolenie na wytwarzanie produktu leczniczego, wydane przez Główny Inspektorat Farmaceutyczny. Prowadzony proces odbywa się z uwzględnieniem zasad Dobrej Praktyki Wytwarzania, GMP (Good Manufacturing Practice), co zostało potwierdzone przyznaniem certyfikatu GMP.
Nowy akcelerator zostanie zainstalowany w wolnej komorze osłonowej zlokalizowanej obok komory w której obecnie pracuje akcelerator elektronów Elektronika 10/10.
